Brydż

Zasady gry w brydża regulowane są przepisami Prawa Brydżowego. Poniższy opis dotyczy brydża robrowego (towarzyskiego).

Na robra składają się dwie partie gry wygrane przez jedną z par. Partie wygrywa para, która zdobędzie minimum 100 pkt. za zadeklarowane i zrealizowane lewy, przy czym nieistotne jest, czy te 100 pkt. zostanie zdobyte w jednym rozdaniu, czy w kilku. Zatem rober może składać się z kilku (minimum dwóch) lub z kilkunastu rozdań. Dla pary, która jest po partii zwiększane są kary punktowe za nie zrealizowanie kontraktu, ale także zwiększane są premie specjalne. Najmniejszym kompletnym fragmentem gry jest rozdanie, które składa się z następujących faz:

  • rozdania kart;
  • licytacji;
  • rozgrywki;
  • podliczenia lew i dokonania zapisu.

Przed pierwszym rozdaniem gracz siedzący z lewej strony rozdającego tasuje karty. Rozdający kładzie potasowaną talię przed graczem siedzącym po jego prawej stronie, aby ten ją przełożył. Następnie rozdaje wszystkie karty po jednej, zgodnie z ruchem wskazówek zegara, rozpoczynając od gracza siedzącego na lewo od niego. W talii są 52 karty, a więc każdy gracz otrzymuje po 13 kart. Ponieważ potasowanie i rozdanie takiej liczby kart trwa długo, to zwykle w brydża gra się dwiema taliami o różnych wzorach koszulek. Partner rozdającego tasuje drugą talię kart, gdy trwa rozdawanie, po czym kładzie ją z prawej strony do użycia w następnym rozdaniu. Rotacja rozdającego również następuje zgodnie z ruchem wskazówek zegara.

Gracze trzymają swoje karty tak, aby nie mogli ich zobaczyć pozostali. Przyjęło się układać karty barwami na przemian i porządkować w ich obrębie według starszeństwa.

Licytacja

Po rozdaniu kart rozdający rozpoczyna licytację. Podczas licytacji gracze kolejno deklarują chęć i możliwość wzięcia określonej liczby lew poprzez zgłoszenie odzywki. W przeciwieństwie do np. tysiąca lub skata, gdzie licytuje się liczbami, odzywka w brydżu składa się z liczby i miana. Ponieważ każdy gracz rozpoczyna z 13 kartami, a na jedną lewę przypada jedna karta, to do wzięcia jest 13 lew. Najniższa odzywka musi być deklaracją wzięcia ponad połowy lew. Zatem odzywka na poziomie jednego oznacza zobowiązanie do wzięcia 7 lew, czyli 6+1. Odzywka na poziomie dwóch oznacza zobowiązanie do wzięcia 8 lew, czyli 6+2 itd. aż do odzywki na poziomie siedmiu, czyli zobowiązania do wzięcia 6+7, czyli wszystkich 13 lew. Mianem jest dowolny z czterech kolorów:  (trefle),  (karo),  (kiery), (piki) lub BA (bez atu). Miano ostatniej odzywki zgłoszonej w trakcie licytacji oznacza kolor atutowy. I tak np. 1♥ oznacza dosłownie: „zobowiązuję się wziąć siedem lew, jeśli kiery będą kolorem atutowym”. 1BA oznacza zobowiązanie do wzięcia siedmiu lew, bez deklarowania koloru atutowego itd.

Gracze licytują zgodnie z ruchem wskazówek zegara. Każda kolejna odzywka musi być wyższa od poprzedniej. Starszeństwo mian w licytacji jest następujące (od najmłodszego): BA (bez atu). Stąd najniższą odzywką w brydżu jest 1♣, a najwyższą 7BA. Wolno zgłosić odzywkę w starszym mianie na tym samym poziomie, co poprzedni gracz, lub w młodszym mianie na poziomie wyższym. Przykładowo, jeżeli poprzedni gracz zalicytował 1♥ można zgłosić na poziomie jednego 1♠ lub 1BA. Trefle () i kara () można zgłosić minimalnie na poziomie dwóch. Nie ma obowiązku licytowania na najniższym poziomie. Można licytować dowolnie wysoko. Jeżeli gracz nie chce deklarować żadnego kontraktu może powiedzieć pas. W przeciwieństwie do np. pokera, w brydżu gracze mogą wielokrotnie pasować w trakcie jednej licytacji i nie wyłącza ich to z uczestnictwa w dalszej jej części.

Oprócz 28 odzywek kolorowych, 7 odzywek bezatutowych i pasów istnieją dwie odzywki specjalne: kontra i rekontra. Kontra może być dana wyłącznie na kontrakt przeciwników i oznacza dosłownie: „nie sądzę, abyście zrealizowali swój kontrakt”. Kontra zwiększa karę za nieugranie kontraktu, ale również zwiększa zapis za jego ugranie. Rekontra jest dodatkowym zapewnieniem, że kontrakt zostanie zrealizowany i może być dana przez stronę deklarującą tylko po kontrze przeciwników. Rekontra jeszcze bardziej zwiększa zapis za wygranie kontraktu, ale również zwiększa karę w przypadku wpadki. Licytacja kończy się, gdy po dowolnej odzywce pozostali trzej gracze spasują.

Rozgrywka

Rozgrywkę rozpoczyna gracz siedzący na lewo od rozgrywającego. Kładzie przed sobą dowolną kartę, tak aby wszyscy mogli ją widzieć, tzn. wistuje. Po pierwszym wiście dziadek wykłada wszystkie swoje karty na stół, tak aby mogli je widzieć pozostali gracze. Układa je kolorami w kolumnach, z kolorem atutowym (o ile taki występuje) po swojej prawej stronie. Odtąd nie będzie on brał czynnego udziału w grze i będzie dokładał karty na polecenie rozgrywającego. Po wistującym, pozostali gracze kolejno dokładają do lewy po jednej karcie, zgodnie z ruchem wskazówek zegara. Gracze mogą dołożyć dowolną kartę, ale muszą dokładać do koloru pierwszej zagranej karty w lewie. Jeżeli nie mają kart w kolorze wistu, to mogą dołożyć dowolną kartę. Cztery kolejno wyłożone karty to lewa. Hierarchia kart w brydżu jest następująca (od najstarszej): A, K, D, W, 10, 9, 8, 7, 6, 5, 4, 3, 2. Jeżeli w lewie nie ma atutów, to bierze ją ten z graczy, który dołożył najstarszą kartę w kolorze pierwszej zagranej karty. Jeżeli w lewie są atuty, to bierze ją ten gracz, który dołożył najstarsze atu.

Gracz, który wziął lewę, wychodzi do kolejnej lewy (wistuje) itd., aż do zagrania wszystkich 13 kart przez graczy. Jeden z graczy w każdej parze przechowuje wszystkie zdobyte lewy. W przypadku gry bezatutowej rozgrywka toczy się według tych samych zasad, z wyjątkiem tego, że nie ma koloru atutowego. Warto zauważyć, że starszeństwo kolorów obowiązuje tylko w trakcie licytacji. W trakcie rozgrywki wszystkie kolory są równoprawne, z wyjątkiem koloru atutowego (o ile taki istnieje). Po zakończeniu rozgrywki gracze liczą zdobyte lewy i zapisują punkty.

Punktacja

Podstawowym systemem zapisu punktów w brydżu jest „zapis międzynarodowy” (kontraktowy). W Polsce, Izraelu i kilku krajach dawnych Austro-Węgier do lat 80. XX w. stosowany był także tzw. ,,zapis polski” z wysokimi premiami za dograne oraz licytowane szlemiki i szlemy, a także bardzo wysokimi karami za przegranie wylicytowanego szlemika lub szlema. Zbliżony do niego był ,,zapis plebiscytowy”. Magazyn Brydż w swoich numerach specjalnych podawał te trzy rodzaje zapisów do początku lat 80., później ograniczył się tylko do zapisu międzynarodowego.

W brydżu robrowym gra toczy się do momentu wygrania przez którąś z par dwóch partii. Para wygrywa partię w momencie zdobycia minimum 100 pkt. za grę własną i to wyłącznie za zadeklarowane i ugrane lewy. Zapis w brydżu robrowym podzielony jest poziomą linią na dwie części. Punkty na partie zapisywane są „pod kreską”. Punkty za nadróbki (lewy niezadeklarowane i wzięte „nad miarowo”), za lewy wpadkowe (lewy brakujące do zrealizowania kontraktu) przeciwników i inne premie zapisywane są „nad kreską” i nie wliczają się do partii. Po wygraniu partii przez jedną z par zapis „pod kreską” ponownie jest podkreślany poziomą linią i w ten sposób punkty zdobyte przez parę w poprzedniej partii nie są wliczane do następnej. Wygranie dwóch partii przez jedną z par kończy robra. Para, która wygrała dwie partie otrzymuje dodatkową premię punktową. Wtedy zapis jest ponownie podkreślany i sumowane są punkty w kolumnach osobno dla każdej pary (zarówno te „pod kreską” jak i „nad kreską”). Para, która zdobyła większą liczbę sumarycznych punktów wygrywa robra.

Zapis międzynarodowy

Punktacja za grę własną

1. Pod kreską (punkty liczone do zrobienia partii):

Za każdą wylicytowaną i ugraną lewę powyżej szóstejBA
pierwsza lewakażda następna lewa
bez kontry202030304030
z kontrą404060608060
z rekontrą8080120120160120

2. Nad kreską (nie liczone do zrobienia partii):

Nadróbki:

za każdą nadróbkębez kontryz kontrąz rekontrą
przed partiąwartość lewy100200
po partiiwartość lewy200400

Premie: Za wygranie kontraktu z kontrą: 50

Za wygranie kontraktu z rekontrą: 100

Szlemiki:

Za wylicytowanie i wygranie: szlemika (12 lew)szlema (13 lew)przed partią:po partii:
50010007501500

Za wygranie robra:

  • jeżeli przeciwnicy nie mieli partii: 700
  • jeżeli przeciwnicy mieli partię: 500

Za niedokończony rober (konwencja nie zawsze stosowana):

  • za partię: 300
  • za zapis częściowy: 50

Punktacja za grę w obronie

Obrońcy zyskują punkty za wpadki przeciwników (wzięcie liczby lew mniejszej od wylicytowanej).

Lewy wpadkowe:bez kontryz kontrąz rekontrą
każda lewapierwsza lewakażda następna lewapremia za czwartą i każdą następnąpierwsza lewakażda następna lewapremia za czwartą i każdą następną
przed partią50100200100200400200
po partii10020030004006000

Punktacja dla obu stron

Za honory w jednej ręce:

  • wszystkie honory atutowe (A K Q J 10) albo 4 asy w grze w BA: 150
  • 4 honory atutowe: 100

Aby wygrać partię w jednym rozdaniu, konieczne jest zadeklarowanie i wygranie kontraktu za 100 pkt., co oznacza, że należy ugrać co najmniej:

  • 5♣ 5◆ 4♥ 4♠ lub 3BA bez kontry
  • 3♣ 3◆ 2♥ 2♠ lub 2BA z kontrą
  • 2♣ 2◆ 1♥ 1♠ lub 1BA z rekontrą.